Buiten de lijntjes durven kleuren
In Amsterdam zijn ongeveer 4.000 geregistreerde economisch daklozen, waarvan het aantal in de praktijk veel hoger is. Het Stedelijk Team Economisch Daklozen (STED) zoekt creatieve woonoplossingen. Vaak met succes.
Projectleider Tessa Hagen valt meteen met de deur in huis. Ze heeft een tip voor álle Amsterdammers: schrijf je vandaag nog in bij alle mogelijke woningnetten, corporaties en instanties, ook als je gelukkig getrouwd bent en net een huis hebt gekocht. Want, zo luidt de boodschap: iedereen kan zijn huis kwijtraken. De Regenboog Groep ziet al jaren een stijging in het aantal aanmeldingen van economisch daklozen. Dit zijn mensen zonder vaste woon- of verblijfplek die, in tegenstelling tot sommigen van de meer 'traditionele' daklozen, weinig last hebben van psychiatrische of verslavingsproblemen. Ze zijn door een scheiding of verlies van hun baan hun woning kwijtgeraakt. Voor maatschappelijke opvang komen ze niet in aanmerking.
Niet altijd zelfredzaam
Wie in aanmerking wil komen voor maatschappelijke opvang, wordt eerst gescreend door de GGD. Tessa: "Dat zijn momentopnamen, waarin mensen soms als zelfredzaam worden beschouwd, maar dat uiteindelijk niet blijken te zijn. Geen dak boven je hoofd hebben zorgt voor veel stress en dat is een groot risico voor bijvoorbeeld middelengebruik. Dat zien we regelmatig gebeuren. Ook zien we veel mensen die dakloos zijn, en daarnaast laaggeletterd zijn of kampen met een taalbarrière of een licht verstandelijke beperking. Deze mensen vinden met grote moeite zelf een woning in Amsterdam. In sommige gevallen vragen we dan ook een herscreening aan."
Tessa Hagen
Warme landing
"Een dak boven je hoofd is uiteraard heel belangrijk voor stabiliteit in je leven en het aanpakken van problemen. Maar wij zien ook veel winst in het op orde krijgen van financiën, werk, inkomen, het hebben van een postadres. We willen afglijden zien te voorkomen. Dat is het doel van ons werk. Voor de woning zelf wijken we vaak noodgedwongen uit naar andere provincies. Even wennen voor mensen die uit Amsterdam komen, maar we spiegelen hen een realistisch beeld voor: in Amsterdam ben je op zijn vroegst na vijftien jaar aan de beurt. Dan horen we: maar ik ken helemaal niemand in Limburg? Dat snappen we maar al te goed, daarom blijven we contact houden. We laten niemand aan zijn lot over en zorgen voor een warme landing. Per provincie is er een contactpersoon bij de Regenboog, die de instanties ter plekke in kaart brengt: hoe is het openbaar vervoer in de gemeente geregeld? Waar kun je terecht voor hulp? Als je dit erbij vertelt, is de bereidheid al veel groter om Amsterdam te verlaten."
Vijftien woningen gevonden
"De meeste woningen die ik samen met een economisch dakloze vind, liggen tegen de Duitse grens aan", zegt Charlotte Riem Vis. Ze is vrijwilliger bij De Regenboog Groep en heeft in de afgelopen twee jaar maar liefst vijftien woningen gevonden voor mensen die nergens terecht konden. Ze ziet hoe de kinderen van deze mensen door een woning buiten de randstad in een stabiele omgeving kunnen opgroeien. Dit motiveert. "Het zijn de lichtpuntjes in mijn werk."
Geitenpaadjes bewandelen
Wat Charlotte zo succesvol maakt, ligt grotendeels in haar karakter, maar ook in haar rol: "Ik kan als vrijwilliger net iets meer dan een maatschappelijk werker. Een woningcorporatie opbellen bijvoorbeeld en dingen zeggen die een professionele hulpverlener niet snel zal zeggen. Ik kan pittig zijn, ik heb in de politiek gezeten. Dat helpt. En ik durf buiten mijn boekje te gaan, bij wijze van spreken. Ik houd ervan om geitenpaadjes te bewandelen om iets voor elkaar te krijgen. Volgens mij past dat ook wel binnen de Regenboog. Deze mensen hebben nu in ieder geval wel een dak boven hun hoofd en daar gaat het om."
Tekst: Nicolline van der Spek I Fotografie: Merlijn Michon
"We willen afglijden zien te voorkomen. Dat is het doel van ons werk."